kuzu bayrami" olarak bİlİnen bu bayramda, 22 mart gecesİ en az İkİ erkek, İkİ kadin olmak Üzere toplanilir ve kuzu yenİr... Yemek bİtİnce iŞiklar sÖndÜrÜlÜr... Eskİden aydinlatma araci mum İdİ... "mum-sÖndÜ" İfadesİ oradan gelmedİr...
bundan sonrasi İse burada yazilamayacak kadar edep diŞidir!.. Ama Şu kadarini belİrtelİm kİ, o karanlikta hangİ erkek hangİ kadini yakalarsa onunla İlİŞkİye gİrer...
bayramin bİr adi da "dÖrt gÖnÜl bayrami"dir.
mehmed karakaŞzade rÜŞtÜ bey adindakİ zat, vakİt gazetesİne "kuzu bayrami"ni, yanİ dÖnmelerdekİ "mum-sÖndÜ" olayini da anlatmiŞ, ancak gazete tefrİka ederken bİr-İkİ cÜmleyİ ÇikartmiŞtir:
- " senede bİr gÜn 22 martta İkİ arkadaŞ anlaŞirlar. Kuzu zİyafetİ yaparlar… tabİİ karilariyla beraber… o akŞam kuzu yenİr … (Çikarilan kisim: Kuzu yendİkten sonra bİr mİktar eĞlenİlİr… sonra iŞiklar sÖndÜrÜlÜr… gÖnÜller ve bedenler bİrleŞİr)
o gece ne kadar Çok sevap yapilirsa, cennet yolunda o kadar yol alinmiŞ olur."
- "kuzu bayraminda bİrleŞenlerİn sayisi 2 Çİftle sinirli deĞİldİr. Bazen 30 kİŞİye ÇiktiĞi varİttİr."
o gecede kadinlar en fazla sevabi kazandiĞi gİbİ, doĞan Çocuklar da kutsal addedİlİr… ancak bu tÖrene bekar erkek alinmiyor…
bu "kuzu bayrami-mum sÖndÜ" olayi, bİr baŞka aĞizdan dÖnme mezİyet hanim'in esat mahmut bey'e anlattiĞi Şeklİyle, resİmlİ dÜnya mecmuasi'nda ŞÖyle hİkÂye edİlİyor:
kendİsİ kizken bİr yÜzbaŞiya ÂŞik olmuŞ…yil 1923.. Ancak dÖnmelerİn tÜrkler'le evlenmesİ yasak olduĞu İÇİn yÜzbaŞidan hamİle kaldiĞi yalanini ortaya atiyor… kizi eve hapsedİyorlar… ancak bİr gece amcasi İle teyzesİ kizi aliyor, yenİ elbİseler gİydİrerek faytonla bİr eve gÖtÜrÜyorlar…
orada beyaz elbİseler gİydİrdİkten, bİr kaÇ korİdor geÇtİkten sonra bİr kapinin ÖnÜnde duruyorlar.. ÜÇ defa vuruyorlar.. Kapi aÇilmiyor… İkİncİ kere ÜÇ defa vurunca uzun sakalli beyaz elbİselİ bİrİ kapiyi aÇip onlari buyur edİyor.
kizcaĞiz İÇerden kadin ÇiĞliklari duyuyor… bİr Şey anlamasina firsat kalmadan bİr erkek kendİsİnİ yakalayip sevmeye baŞliyor..
bu İŞ sabaha kadar bÖyle eŞ deĞİŞtİrerek sÜrÜp gİdİyor… netİcede. Kadinlar ve erkekler kendİlerİnden geÇmİŞ bİr halde yiĞilip kaliyorlar.
mezİyet hanim adindakİ bu dÖnme kadin, "karakaŞ soyunda bİr kadinin aİlenİn bÜtÜn erkeklerİnİn kariliĞini yapma durumunda kaldiĞini, bİr selÂnİklİ dÖnme baŞka bİr selÂnİklİ dÖnmeye mİsafİr gİttİĞİnde, karilarini deĞİŞtİklerİnİ, bİr kardeŞİn bekÂr erkek kardeŞİ kÖtÜ yere gİtmesİn dİye kendİ karisini ona İkram ettİĞİnİ" de anlatiyor… ayrica "kapanÎlerde, dul bİr kadinin bİr sene mÜddetle dİĞer selÂnİklİ erkekler İle mÜnasebetİnİn mubah gÖrÜldÜĞÜnÜ" sÖylÜyor… 1925 yilinda yayinlanan bu yazi Üzerİne, konu alevlenİyor… 15.11.1925 tarİhlİ resİmlİ dÜnya mecmuasi'nda bu sefer kapanÎlerden bİr erkek dÖnme, mezİyet hanim'in anlattiklarini doĞruliyan beyanlarda bulunuyor ve "mum-sÖndÜ Âdetİnİn kapancilarda ve karakaŞlarda devam eden bİr Âdet olduĞunu" sÖylÜyor.