Browser Yetenek Dosyası: Browscap.ini
Windows sistemine kurulu bir Web Sunucu programına (PWS, IIS veya Apache Win32) PHP yeteneği kazandırabilmek için PHP'nin talep sahibi Browser'ın yeteneklerini bir dosyadan okuması gerekir. Bu dosyanın adı browscap.ini dir.
Internet'te
[Linkleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] dosyasını alarak açın ve çıkacak "browscap.txt" dosyasının adını "browscap.ini" olarak değiştirerek Windows/Winnt klasörüne kopyalayın.
Internet Services Manager'ı açın; bu araç, NT 4.0'te Start menüsünde Programs/Option Pack'te, 2000'de ise Control Panel/Administrative Tools'dadır. Açılacak pencerede muhtemelen Default Web Server adını taşıyan Web sunucusunun adını sağ tıklayın:
Açılan listede Properties maddesini; açılan kutuda Home Directory sekmesini seçin; Configuration düğmesini tıklayın ve yeni bir Application Mappings satırı eklemek üzere, Executable kutusuna PHP4isapi.dll dosyasının tam yolunu ve adını (örneğin C:\PHP\ PHP4isapi.dll); Extension kutusuna ise .PHP yazın (IIS 4.0'te Method exclusions kutusunu boş bırakın) ve Script engine kutusuna işaret koyun.
ISAPI Filters sekmesini seçin. Add düğmesini tıklayarak yeni bir ISAPI filtresi kaydı yapın. Açılacak kutuda filtre adı olarak PHP, yol olarak da PHP4isapi.dll dosyasının bulunduğu dizinin yolunu (örneğin C:\PHP\ PHP4isapi.dll) yazın.
IIS'i tamamen durdurun; ama bunun için sadece Internet Services Manager'daki Stop düğmesini tıklamak yetmez; komut istemci (MSDOS Prompt) penceresinde net stop iisadmin yazın. Windows, bu servisin bağlı olduğu diğer bazı hizmetlerin de durdurulacağını bildirince "Y" yazın ve Enter'a basın. Şimdi IIS'i tekrar başlatmak için aynı pencerede net start w3svc yazın. Artık IIS'iniz PHP anlar hale gelmiş olmalı. Bunu, hemen sınayalım. Notepad veya bir başka düzyazı programıyla şunları yazın:
<? PHPinfo(); ?>
Dosyayı PHP.PHP adıyla IIS'in kök dizin saydığı klasöre kaydedin. Browser'ınızın URL adresi alanına sunucu adıyla birlikte dosyanın adını yazın.
Bravo! İşte yeni bir dil öğrenmiş Web sunucuya sahip oldunuz.
PWS 4.0
Windows'un 95/98/SE/Me türlerine kişisel Web sunucu programı olarak Personal Web Server (PWS 4.0) kurulmalıdır. PHP Zip dosyasından çıkacak DLL'leri Windows dizininde System klasörüne kopyaladıktan sonra, Zip dosyasından çıkmış olan PHP.ini-dist isimli düzyazı dosyasını Notepad ile açın ve "extension_dir=" satırını bularak, karşısındaki "./" yazısını silip yerine PHP dosyalarını kopyaladığınız dizinin adını (örneğin C:\PHP) yazın. PHP dizinin adını doğru yazdığınızı kontrol edin! Sonra ";browscap =" satırını bulun ve önündeki noktalı virgülü kaldırarak karşısındaki "extra/browscap.ini" kelimelerini c:\Windows\browscap.ini olarak değiştirin. Bu dosyayı, PHP.ini adıyla Windows dizinine kaydedin. Daha önceki sayfalarda göreceğiniz şekilde Browscap.ini dosyasının dosyasını Windows dizinine kopyalamış olmanız gerekir. (Windows dizininin Windows adını taşıdığını varsayıyorum. Sizin Windows dizininiz başka ise, gerekli düzeltmeyi yapabilirsiniz.)
Şimdi, açtığınız PHP Zip dosyasının içinden çıkan PWS-PHP4.reg adlı dosyayı bir düzyazı programıyla, örneğin Notepad ile açın. ".PHP"="[PUT PATH HERE]\\PHP4isapi.dll" yazılı satırı PHP dosyalarını koyduğunuz dizine göre, örneğin şöyle değiştirin:
".PHP" = "C:\\PHP\\PHP4isapi.dll"
Burada çok dikkat etmeniz gereken nokta, ters-bölü işaretlerinin başka yerlerde normal olarak yazdığımız gibi bir adet değil, iki adet olmasıdır. Dosyayı kaydettikten sonra, iki kere tıklayın ve Windows'un Registry'de değişiklik yapmayı isteyip, istemediğinize ilişkin sorusuna Evet yanıtını verin. Tamaam! Sizin de PHP bilen bir PWS'iniz oldu. Ama bunu bir sınayalım. Ve bunu bir Merhaba Dünya programı ile yapalım ki, gelenek bozulmasın!
Düzyazı programınızla şu metni merhaba.PHP adıyla PWS'in Web için kök dizin saydığı (muhtemelen C:\Inetpub\wwwroot) klasöre kaydedin:
<html>
<?PHP
echo ("Merhaba Dünya!");
?>
</html>
Sonra Personal Web Manager kutusunda, Ana başlıklı bölümde, Yayımlama kısmındaki "http://" diye başlayan ve kişisel Web sunucunuzun adı ile devam eden köprüyü tıklayın. Varsayılan Browser'ınız, kişisel Web sunucunuzun ana sayfasını açacaktır. Browser'ın URL adres bölümüne, merhaba.PHP yazın ve klavyede Enter tuşuna basın. Eğer gerçekten PWS'iniz, PHP öğrenmişse, size ve dünyaya merhaba diyecektir.
Windows'da Apache!
NT sisteminizde ISS değil de Apache for Win 32 Web Server programını çalıştırıyorsanız, sürümüne göre httpd.conf veya srm.conf dosyasına şu ekleri yapmanız gerekir:
ScriptAlias /PHP3/"c:/path-to-PHP-dir/"
AddType application/x-httpd-PHP3 .PHP3
Action application/x-httpd-PHP3"/PHP3/PHP.exe"
Windows'da MySQL
PHP, Windows ortamında, Windows'un ODBC sürücülerini kullanarak, sürücüsü bulunan bütün veritabanlarına ulaşabilir. Ancak Windows ortamında geliştirseniz bile, Web sitenizi, Unix tabanlı ve ODBC-uyumlu olmayan bir sunucuya gönderebilirsiniz. Bu durumda sayfalarınızda kullanacağınız verileri muhtemelen MySQL aracılığıyla veritabanından çekeceksiniz demektir. Bu yüzden Windows sisteminize MySQL kurmak ve veritabanlarını bu araçla geliştirmeniz yerinde olur. Unix/Linux ortamında ücretsiz olmakla birlikte MySQL, Windows için bedeli paylaşımlı (shareware) olarak edinilebilir. Benioku dosyasında belirtildiğine göre, programı eğitim amacıyla ve 30 günü aşmamak kaydıyla kullanıyorsanız, ücret ödenmesi gerekmiyor. Diğer durumlarda TCX firmasının Internet'te TcX AB adresindeki sitesindeki formları doldurarak lisans alınması gerekiyor. Bu programı, MySQL'in MySQL :: MySQL Downloads adresinden edinebilirsiniz. Bu adresteki mysql-shareware-3.22.34-win.zip dosyasını alarak, bir geçici dizinde açın. (Sisteminiz gerçek Internet sunucusu olarak ticarî amaçlı hizmet sağlayacaksa şu dosyayı almanız gerekir:
[Linkleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] Shareware sürümünü içeren dosyayı açtığınızda ortaya çıkacak setup.exe programı MySQL'i kuracaktır.
MySQL Server'ın Windows'da da tıpkı Linux'ta olduğu gibi çalıştırılması ve durdurulması gerekir. MySQL'in paylaşım sürümünü kullanmak için Windows sistemlerinde mysqld-shareware.exe programını çalıştırmanız gerekir. DOS komut istemcisini açın ve "C:/mysql/bin" dizinine giderek, sırasıyla şu komutları verin:
mysqld-shareware
mysqlshow
mysqlshow -u root mysql
mysqladmin version status proc
Şimdi MySQL server çalışıyor ve biraz sonra PHP yoluyla kişisel Web Server'ınıza hizmet vermeye hazır demektir. Bu komutları icra ettiğiniz sırada bir hata mesajı ile karaşılaşırsanız, MySQL'in kuruluşunda hata yapmış olabilirsiniz. DOS ekrarında test ve MySQLl veri tabanlarının varlığını ve hizmete girdiğini gösteren mesajlar görürseniz, MySQL güzelce çalışıyor demektir. Bunu bir de Browser ile ve PHP yoluyla sınayalım:
Yukarıda IIS'e PHP desteği kazandırma çalışmaları sırasında oluşturmadı iseniz, düz yazı programınızda şu tek satırı yazın; php.php adıyla, kişisel Web'inizin kök dizinine kaydedin:
<? PHPinfo(); ?>
Browser'ınızı açın; URL hanesine örneğin
[Linkleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] yazın. Açılacak sayfada iki şeye dikkat edin: MySQL ve ODBC bölümleri var mı? MySQL bölümü varsa; kendinizi yeniden kutlayın! ODBC bölümü yoksa, muhtemelen sisteminizde Microsoft'un Open Database Connectivity (Açık Veribanı Bağlantısı) sürücüleri kurulu değil demektir. (Windows'da Denetim Masası'nda ODBC simgesini görmüyorsanız, MS'un sitesinden gerekli kur programını indirmeniz gerekebilir. Linux'ta ise MyODBC programı ile bu imkanı kazanabilirsiniz.)
Bir kere daha tekrar etmek gerekirse, PHP ile veritabanına dayanan sayfalar yapmak için mutlaka ve sadece MySQL sürücülerini kullanmak gerekmez. Bunun yerine MS'un ODBC sürücülerini kullanabilirsiniz. Ancak Web sitenize evsahipliği yapan firmanın size ODBC desteği verip vermediğini öğrenmeniz gerekir. Aslında aynı şekilde, evsahibi firmanın MySQL desteği verip vermediğini de öğrenmek zorundasınız. (PHP ile MS-ODBC sürücülerini kullanabilmek için Andrew Stopford'un ASPToday sitesindeki asptoday.com yazısında geniş bilgi bulabilirsiniz.)
Geçmiş olsun. Bana sorarsanız, PHP ile dolu yeni bir hayata başlamak için en önemli adımı attınız. Bundan sonrası, sadece PHP dilini öğrenmekten ibaret. Dilin üretecilerinden Zeev Suraski, bu yılın başında İsrail'de yapılan ilk uluslararası PHP Konferansı'nda "PHP öğrenmek zor mu?" diye soran bir bilgisayar meraklısına şu cevabı veriyordu: "Bir haftadan fazla zaman ayırmanız gerekiyorsa, sizin için zor demektir!"
PHP'nin Yapı Taşları
PHP, bir programlama dili olarak, değişkenler, değişkenlerin değerleriyle bir işlem yapmayı sağlayan işlemciler, işlemcilerle oluşturulan deyimler ve nihayet bunların tümünü toplu olarak kullanmamızı sağlayan işlevlere (fonksiyonlara) sahiptir. PHP, nesne-yönelimli (object-oriented) bir dil olduğu için, nesne oluşturma imkanına ve bunların kullanılmasını sağlayan metodlara da sahiptir. Bütün bu imkanları kullanarak, PHP ile bir veritabanından veri alarak, bunları HTML etiketlerinin değerleri olarak kullanabiliriz; Web sitemizi ziyaret eden kişilerden bilgi alabiliriz, bu bilgilerle işlemler yapabiliriz. PHP'nin çeşitli komutlarını, deyimlerini ve fonksiyonlarını kullanarak, programımızın çalıştığı Web sunucusunun bulunduğu bilgisayara da çeşitli dosya işlemleri yaptırabiliriz.
PHP programını durdurmak
Şimdi belki PHP'yi durdurmayı hiç düşünmüyorsunuz; ama ilerde bir fonksiyonun vereceği sonucun bütün programın durdurulmasını gerektiği zamanlar olabilir. PHP'nin resmî el kitabına bile ilk baskısında konulması unutulmuş olan programı durdurma komutu, exit kelimesidir; hiç bir parametre almadan çalışır.
Bu tür karmaşık uygulamalara geçebilmek için önce, PHP dilinin unsurlarını biraz yakından inceleyelim.
Değişkenler
Programcılıkta işlemlerimizi değişkenlerle yaparız. Değişkeni bir kap gibi düşünebilirsiniz. Sözgelimi "Gün," değişkenin adı ise bu değişkenin değeri Pazar, Pazartesi, Salı, vd., olabilir. Her değişken, türüne göre, ya bir ya da daha fazla değer tutar. Adından da anlaşılacağı gibi değişkenin değeri değişir! Bu değişikliği biz yapabiliriz; programın kendisi yapabilir.
PHP'de de, bir çok başka bilgisayar programlama dilinde olduğu gibi değişkenlerin içine bir değer konmadan önce tanımlanması mümkündür; fakat gerekli değildir. Değişkenleri adının önüne $ işareti koyarak tanımlarız:
$adi;
$soyadi;
$123;
$sevdigiRenk;
Değişkenler, harf, rakam veya alt çizgi (_) ile başlayabilirler; bu karakterleri içerebilirler; ama içinde boşluk veya diğer işaretler bulunamaz. PHP değişkenleri her türlü değişken tutabilirler: bir değişkenin adının yazılış şekli onun tutabileceği değerin niteliğini belirlemez. Dolayısıyla, "$adi" değişkenin değeri "Reşit" da olabilir, "1255" de olabilir.
PHP'de genellikle değişkenleri değerini atayarak belirleriz:
$adi = "Reşit";
$soyadi = "Gülen";
$123 = 123;
$sevdigiRenk = "yeşil";
Değişkenler, kullanıldıkları işleme, taşıdıkları değeri verirler:
print $adi;
komutu, eğer değeri "Reşit" ise "Browser penceresine "Reşit" kelimesini yazdırır.
PHP'de özel bir değişkene değişken adı olarak kullanılacak değerleri de atayabiliriz:
$adi = "Reşit";
$degisken = "adi";
print $$degisken;
Burada Browser penceresine yine "Reşit" kelimesi yazılacaktır; çünkü PHP $degisken adlı değişkenin "adi" adlı değişkeni tuttuğunu bilecek ve iki Dolar işaretini görünce, $degisken'in değerini değil, onun tuttuğu değişkenin değerini yazacaktır. Bu, size şu anda karışık görünebilir. Daha sonra döngüleri gördüğümüzde bu tekniği bir satırlık kod ile yüzlerce değeri yazdırmakta kullanacağız. Bu teknik şöyle de kullanılabilir:
$degisken = "adi";
$$degisken = "Reşit";
print "$adi";
print $$degisken;
print "${$degisken}";
print "${'adi'}";
Buradaki dört "print" komutu da Browser'a "Reşit" kelimesini yazdıracaktır.
PHP'de bir değişkenin tuttuğu değer, bir başka değişkene atanabilir. Bu ya duragan, ya da dinamik olarak yapılır. Duragan yöntemde:
$birinci_degisken = "Nurcan";
$ikinci_degisken = $birinci_degisken;
$birinci_degisken = "Tülay";
print $ikinci_degisken;
Buradaki "print" komutu Browser penceresine "Reşit" kelimesini yazdıracaktır. İki değişken arasındaki değer alış-verişi birinci değişkenin tuttuğu değeri değiştirmeden önce olduğu için, ikinci değişken birinci değişkenin ilk değerini almış oldu. Fakat kimi zaman iki değişken arasındaki değer alış-verişi sürekli (dinamik) olsun isteriz. PHP, buna, ilk atama sırasında & işareti kullanırsak izin verir:
$birinci_degisken = "Nurcan";
$ikinci_degisken = &$birinci_degisken;
$birinci_degisken = "Tülay";
print $ikinci_degisken;
Buradaki "print" komutu ise Browser penceresine "Tülay" kelimesini yazdıracaktır. Çünkü iki değişken arasındaki değer alış-verişi birinci değişkenin tuttuğu değeri değiştirmeden önce halde, ikinci değişkene birinci değişkenin değerini dinamik olarak atamış olduk. Atama işlemi sırasında & işareti kullandığımız için, birinci değişkenin değeri değiştiğinde ikinci değişkenin de değeri değişecektir.
Veri Türleri
PHP, değişkenlere, tuttukları değere göre farklı bellek alanı tahsis eder; bu bakımdan verilerimizin türü etkin bir programcılık açısından önem taşır. Ayrıca PHP, diğer bütün programlama dilleri gibi belirli veri türleri ile belirli işlemleri yapar veya yapamaz. Örneğin, ancak iki sayı arasında aritmedik toplama yapılabilir. İki metin tutan değişken aritmetik olarak toplanamaz; ancak içerdikleri değerler ardarda eklenebilir. Ne var ki, PHP sizin aritmetik toplama mı, yoksa ardarda ekleme mi yapmak istediğinizi bilmek durumunda değildir. (PHP'ye 'muazzam dil' dedik; içinde yapay zekâ var demedik!) Dolayısyla değerleri 5 ile 6 olan iki değişkeni topladığınız zaman ortaya 11 yerine 56 çıkarsa, kabahati PHP'de değil, değişkenlere veri atayan kişide (büyük bir ihtimalle kendinizde) aramalısınız.
PHP açısından dünyada altı tür değer vardır:
Tamsayı (Integer): 5,124, 9834 gibi
Çift (Double): 3,567 gibi
Alfanümerik (String): "Reşit" gibi
Mantıksal (Boolean): doğru (true)/yanlış (false) gibi
Nesne (Object)
Dizi (Array)
Bazı uzmanlara göre, gerçekte PHP'de mantıksal (boolean) değişken türü yoktur. B kanının sebebi, PHP'nin true (doğru) ya da false (yanlış) olarak atadığımız değerleri 1 ve boş/null değerlere çevirmesi, mantıksal olarak sorgulandığında 0 dışındaki tam ve ondalık değişkenleri TRUE, 0'ı FALSE sayması, ve boş alfanümerik değişkenleri FALSE, dolu alfanümerik değişkenleri ise TRUE olarak değerlendirmesidir. Ancak daha sonra gereceğimiz gibi PHP, Mantıksal/Boolean adında bir değişken değiştirme fonksiyonuna sahiptir ve bu tür değişkenlerin türü sorulduğunda "boolean" karşılığını verir.
Tür Değiştirme
Değişkenlere atadığımız değerlerinin türlerini genellikle biliriz; ama yüzlerce değişkenle uğraştığımız bir Web programında değişken türünü unutmak çok kolaydır. Kimi zaman da değişkenlere program yoluyla değer atarız; başka bir deyişle programımız bazı değişkenleri kendisi oluşturabilir, ve bunlara kendisi değer atayabilir. Bu tür program yoluyla atanan değerlerin de türünde kuşkuya kapıldığımız anlar olabilir. Bir değişkenin değerinin türü hakkında kuşkunuz varsa, en emin yol bunu PHP'nin kendisine sormaktır. Bu sorgulamayı gettype() fonksiyonu ile yaparız.
Fonksiyon
PHP'nin gettype() ve print() gibi, kendi içinde bulunan kullanılmaya hazır bir çok fonksiyonu vardır. Daha sonra kendi fonksiyonlarımızı yazmanın yollarını da göreceğiz. Programcılık dilinde ister dile ait olsun, ister kendimiz yazmış olalım, bir fonksiyonu kullanmaya "fonksiyon çağırma" denir. Fonksiyonlar da fonksiyon çağırabilirler. Çağrılan bir fonksiyon ya kendisinden beklenen işi yapar, ya da kendisini çağıran işleme veya fonksiyonu bir değer sunar. Buna fonksiyondan dönen değer denir.
Şimdi, bir PHP programı yazalım, bir takım değişkenlere değerler atayalım ve bunların türlerini PHP'ye soralım. Bir düzyazı programı ile şu metni yazın ve turler.php adıyla kaydedin:
<HTML>
<HEAD>
<TITLE>PHP'de Degisken Turleri</TITLE>
<meta http-equiv="content-type" content="text/html; charset=ISO-8859-9">
<meta http-equiv="Content-Type" content="text/html; charset=windows-1254">
</HEAD>
<BODY>
<B>
<H2>
<?php
$sayi = 5;
print("Birinci değişkenin adı: \$sayi<br>");
print("Değeri : ");
print "$sayi<br>";
print("Türü : ");
print gettype( $sayi ) ; //tamsayi/integer
print "<br>";
print "<br>";
$alfanumerik = "Reşit";
print "İkinci değişkenin adı: \$alfanumerik<br>";
print "Değeri : ";
print "$alfanumerik<br>";
print("Türü : ");
print gettype( $alfanumerik ) ; //alfanümerik/string
print "<br>";
print "<br>";
$ondalik = 5.1234;
print "Üçüncü değişkenin adı: \$ondalik<br>";
print "Değeri : ";
print "$ondalik<br>";
print("Türü : ");
print gettype( $ondalik ) ; //çift,ondalık/double
print "<br>";
print "<br>";
$mantiksal = true;
print "Üçüncü değişkenin adı: \$mantiksal<br>";
print "Değeri : ";
print "$mantiksal<br>";
print("Türü : ");
print gettype( $mantiksal ) ; //mantıksal/boolean
print "<br>";
print "<br>";
?>
</H2>
</B>
</BODY>
</HTML>
Bu programı çalıştığımızda karşımıza şöyle bir görüntünün gelmesi gerekir:
Burada mantıksal (boolean) değer olarak doğru anlamına true değeri atadığımız halde, PHP'nin bu değişkenin değeri olarak 1'i gösterdiğine dikkat edin. PHP'de bir fonksiyon, elde ettiği değer doğru ise sonuç olarak 1 değerini verir. (Yanlış/false değerinin neye çevrildiğini bulabilir misiniz?)
Escape
turler.php dosyasını yazdıysanız, şu satırdaki, ters-bölü işareti dikkatinizden kaçmamış olmalı:
print "İkinci değişkenin adı: \$alfanumerik<br>";
Daha önce gördük ki, tek veya çift tırnak içine de alsak, PHP, bir değişken adını gördüğü zaman onun yerine o değişkenin tuttuğu değeri yazar. PHP bunu, değişken adının başındaki $ görerek yaparak. $ işareti gibi PHP için özel anlamı olan işaretlerin anlamlandırılmasını önlemek ve bu işaretleri düz metin saymasını sağlamak için bu işaretlerin önüne ters-bölü işareti koyarız. Buna o karakteri kurtarma veya ESCaping denir. PHP'nin anlamlı işaretleri ve bunların ESCape-yazılışı şöyledir:
' Tek tırnak
" Çift tırnak
\\ Ters-bölü
\$ Dolar işareti
\n Yeni Satır (New Line)
\r Satır Başı (Return)
\t Sekme (Tab) karakteri
Kimi zaman bir değişkene atadığımız değerin türünü değiştirmek gerekir. Bunu settype() fonksiyonu ile yaparız. Elimizde böyle bir imkan var diye, bir değişkenin alfanümerik (String) olan değerini sayıya çevirebileceğini sanmayın. PHP buna çok kızar! Şu örneği de tur_degistir.php adıyla kaydedelim:
<HTML>
<HEAD>
<TITLE>PHP'de Degisken Turleri</TITLE>
<meta http-equiv="content-type" content="text/html; charset=ISO-8859-9">
<meta http-equiv="Content-Type" content="text/html; charset=windows-1254">
</HEAD>
<BODY>
<B>
<H2>
<?php
$degisken = 5.67890;
print("Değişkenin değeri : ");
print "$degisken<br>";
print("Türü : ");
print gettype( $degisken ) ; //çift,ondalık/double
print "<br>";
print "<br>";
print "İlk değiştirme işlemi: Alfanümerik/String:<br>";
settype( $degisken, string ); //alfanümerik/string
print "Değeri : ";
print "$degisken<br>";
print("Türü : ");
print gettype( $degisken ) ; //alfanümerik/string
print "<br>";
print "<br>";
print "İkinci değiştirme işlemi: Tamsayı/Integer:<br>";
settype( $degisken, integer ); //Tamsayı/Integer
print "Değeri : ";
print "$degisken<br>";
print("Türü : ");
print gettype( $degisken ) ; //Tamsayı/Integer
print "<br>";
print "<br>";
print "Üçüncü değiştirme işlemi: Ondalık/Double:<br>";
settype( $degisken, double ); //çift,ondalık/double
print "Değeri : ";
print "$degisken<br>";
print("Türü : ");
print gettype( $degisken ) ; //çift,ondalık/double
print "<br>";
print "<br>";
print "Dördüncü değiştirme işlemi: Mantıksal/Boolean:<br>";
settype( $degisken, boolean ); // Mantıksal/Boolean
print "Değeri : ";
print "$degisken<br>";
print("Türü : ");
print gettype( $degisken ) ; // Mantıksal/Boolean
print "<br>";
print "<br>";
?>
</H2>
</B>
</BODY>
</HTML>
Bu programı çalıştırdığımızda, ilk atadığımız değerin ondalık/double olarak belirlendiğine dikkat edin. Bu değerin türünü alfanümerik/string olarak değiştirdiğimizde değişmediğini görüyoruz. Fakat tamsayı/integer'a çevirdiğimizde PHP değerin tamsayı bölümünü alıyor; ondalık-kesir bölümünü atıyor. Nitekim daha sonra değişkerin türünü yeniden ondalık yaptığımız halde, atılan bu bölüm geri gelmiyor. Son olarak değişkeni mantıksal ifade olarak değiştirdiğimizde, değerin doğru/true olduğunu anlıyoruz; değer olarak bize 1 dönüyor. PHP, sıfır dışındaki tüm değerleri doğru/true'ya çevirir; sıfır'ı ise yanlış/false olarak atar ve boş/null değer verir.
Şu anda PHP'yi tam bilemediğimiz için nerede kullanılır kestiremiyoruz, ama diyelim ki burada olduğu gibi, değişkeni bir daha düzelmeyecek şekilde değişikliğe uğratmak istemeyebiliriz; fakat yine de değerinin türünü değiştirmek isteyebiliriz. Bunu da nerede kullanabiliriz, şu anda bilmiyoruz. Ama diyelim ki, böyle bir işlem yapmaya ihtiyacımız oldu! Hatırlıyor musunuz, biraz önce özel bir şekilde bir değişkene başka bir değişkenin adını değer olarak vererek, aslında bu değişkenin ilk değişkenin değerini almasını sağlamıştık. Burada da aynı tekniği kullanabiliriz. Bu kodu da tur_kopyala.php adıyla kaydedin:
<HTML>
<HEAD>
<TITLE>PHP'de Degisken Turleri Kopyalama (Casting)</TITLE>
<meta http-equiv="content-type" content="text/html; charset=ISO-8859-9">
<meta http-equiv="Content-Type" content="text/html; charset=windows-1254">
</HEAD>
<BODY>
<B>
<H2>
<?php
$degisken = 3.1418;
print("Değişkenin değeri : ");
print "$degisken<br>";
print("Türü : ");
print gettype( $degisken ) ; //çift,ondalık/double
print "<br>";
print "<br>";
print "İlk kopyalama işlemi: Alfanümerik/String:<br>";
$kopya_degisken = ( string ) $degisken; //alfanümerik/string
print "Değeri : ";
print "$kopya_degisken<br>";
print("Türü : ");
print gettype( $kopya_degisken ) ; //alfanümerik/string
print "<br>";
print "<br>";
print "İkinci kopyalama işlemi: Tamsayı/Integer:<br>";
$kopya_degisken = ( integer ) $degisken; //Tamsayı/Integer
print "Değeri : ";
print "$kopya_degisken<br>";
print("Türü : ");
print gettype( $kopya_degisken ) ; //Tamsayı/Integer
print "<br>";
print "<br>";
print "Üçüncü değiştirme işlemi: Ondalık/Double:<br>";
$kopya_degisken = ( double ) $degisken; //çift,ondalık/double
print "Değeri : ";
print "$kopya_degisken<br>";
print("Türü : ");
print gettype( $kopya_degisken ) ; //çift,ondalık/double
print "<br>";
print "<br>";
print "Dördüncü kopyalama işlemi: Mantıksal/Boolean:<br>";
$kopya_degisken = ( boolean ) $degisken; // Mantıksal/Boolean
print "Değeri : ";
print "$kopya_degisken<br>";
print("Türü : ");
print gettype( $kopya_degisken ) ; // Mantıksal/Boolean
print "<br>";
print "<br>";
?>
</H2>
</B>
</BODY>
</HTML>
Bu programın can alıcı noktası örneğin "$kopya_degisken = ( boolean ) $degisken;" şeklindeki komut; burada $kopya_degisken adlı değişkene $degisken adlı değişkenin değerini (eşittir işareti ile) kazandırırken, arada yeni değişkenin kazanmasını istediğimiz türün adını parantez içinde yazıyoruz. Burada gerçekte, $degisken adlı değişkenin değerine hiç bir şey olmuyor. Bu programı çalıştırırsanız, ilk değerin ontalık kısmının önceki örnekte olduğu gibi değişim işlemi sonunda tamamen yok olmadığını görebilirsiniz.
$degisken adlı değişkenin değeri değişmeden durduğu için üçüncü adımda yıptığımız ondalık tür olarak kopyalama sonucu yeni değişkenin değeri yine kesiri ile karşımıza çıkıyor.
Dört yararlı fonksiyon
PHP'de değişken değer türü değiştirmekte kullanabileceğimiz kullanılmaya hazır fonksiyon vardır. ilerde döngüleri ele aldığımızda daha çok anlam kazanacak olan bu değişkenleri şimdilik bir kenara kaydedin:
isset() ve unset()
PHP, bir değişken tanımlandığı anda, sanki içinde değer varmış gibi, bilgisayarın belleğinde yer ayırır. Bu bazen bilgisayarın kıt kaynaklarını zorlayabilir. isset() fnksiyonu, PHP'nin bir değişkenin içinde değer bulunup bulunmadığını sınamasını sağlar. unset() ise varolan bir değişkeni yok eder. Bu iki fonksiyonu birlikte kullanabiliriz ve boş değişkenleri yok ederek, bilgisayarın belliğinde yer açabiliriz:
if (isset($bir_degisken)) {
print( $bir_degisken );
}
else {
unset($bir_degisken);
}
Bu kod parçası, $bir_degisken isimli dğişkenin içi boş değişse, içeriğini görüntüleyecek, içi boş ise varlığına son verecektir.
empty()
isset() fonksiyonun tersi işleve sahiptir; bir değişkene değer atanmamışsa, veya değeri sıfır veya boş alfanümerik (null string) ise, doğru (True) değeri verir.
$bir_degisken = 123;
echo empty($bir_degisken);
$bir_degisken = "";
echo empty($bir_degisken);
Bu program parçası Browser penceresine sadece empty() fonksiyonun doğru sonuç verdiği birinci echo() deyiminde 1 yazdıracaktır.
is_string(),is_integer(),is_double(),
Sınadıkları değişkenin aradıkları türden değer içermesi halinde doğru 'True) sonuç verirler.
<?php
$a = 6.567;
if (is_double($a)) {
print ("A Double'dır<br>");
}
$b = "Reşit";
if (is_double($a)) {
print ("B String'dir<br>");
}
$c = 6;
if (is_int($c)) {
print ("C Integer'dır<br>");
}
?>
Bu kod, Browser penceresine "A double'dır, B String'dir, C Integer'dır" yazdıracaktır. PHP'de bu fonksiyonlara benzeyen fakat başka tür değer arayan şu fonksiyonlar da vardır: is_array(), is_object.
intval(), doubleval(), doubleval()
Bir değişkenin değerinin türünü başka bir türe çevirmeye yararlar. intval(), ortaya çıkartacağı tamsayı değişkenin 10 tabanlı (decimal) veya 16 tabanlı (hexadecimal) olmasını sağlayan ikinci bir argüman alabilir:
<?php
$a = "123ABC";
$b = inval($a, 16)
print ($b);
?>
Bu program Browser penceresine, 123'ün hexadecimal ifadesi olan "1194666" yazdıracaktır.
Anasayfa 
Yaş
İş/Hobiler
Konu: Php ye giriş Konu: 3 
Paz Ekim 24, 2010 8:27 am