Azot

Azot
Oksijen ile birlikte, havayı oluşturan gaz. 100 litre havada 78 litre azot bulunur.

Azot sözcüğü Yunanca'dan gelir ve cansız demektir. Gerçekten de eskiden bu gazın canlılara yararı olmadığına inanılırdı. Gerçi yalnız oksijenin solunuma katıldığı doğrudur ve bir azot atmosferinde yaşayamayız. Ama azot, yararsız olmaktan uzaktır. Çünkü bedenimiz (kemikler, sinirler, kaslar) ve bitkilerin dokuları (sapları, yaprakları v.b.) en başta, içinde büyük miktarda azot bulunan proteinlerden oluşur: azot olmasa, hayat da olamazdı. İnsan kendisi için gerekli azotu çeşitli besin maddelerinden; sözgelimi süt, et, yumurta ve peynir gibi besinlerden alır.

Doğada azot çevrimi şöyle olur: bitkiler de, tıpkı bizim gibi, havadan azotu özümleyemezler: onu topraktan alırlar. Hayvanlar bitkileri veya birbirlerini yiyerek kendileri için gerekli azotu elde ederler. İnsanlarsa hem et, hem de bitkisel besinler alarak beslenirler. Sonra bitkiler, insanlar ve hayvanlar ölüp de çürüyünce içerdikleri azot, gene toprağa döner. Ve çevrim yeniden başlar. Fazlasıyla yoksul olan topraklarda, tarım bitkilerine, genellikle azotlu gübrelerle yardım etmek gerekir.

Sanayide azot, sıvı havanın damıtılması yoluyla elde edilir; yanma suretiyle havanın oksijenini tüketip geriye azotun kalmasını sağlamak da mümkündür.

Doğrudan doğruya uygulama alanı olmamakla birlikte azot sanayide son derece büyük önem taşır, çünkü azotik asit, nitratlar ve nitritler gibi azot bileşiklerinin sentezine yarar; bu bileşikler de gübre sanayiinde patlayıcı madde yapımında, boyalarda büyük ölçüde kullanılır. Hidrojen ile birleşen azot kokulu boğucu bir gaz meydana getirir; amonyak denen bu gaz sıvılaştırılıp soğuk üretiminde kullanılır.