Aktüerya Nedir? Aktüer Kimdir?

Aktüerya insanların, doğum, ölüm, hastalık, sakatlık, emeklilik gibi yaşamını; yangın, kaza, deprem, sel, hırsızlık gibi mal varlığını etkileyen rastgeleliğe bağlı, öngörülemeyen olaylarla ve bu olayların finansal etkileriyle ilgilenir. Aktüerya bilimcileri bu tür olayların oluşma riskini analiz etmek, olasılıklarını tahmin etmek ve bu olayların finansal etkilerini hafifletici güvenlik programları oluşturmak üzere eğitilirler.
Her insan ve kurum riskle karşılaşabilir ve risk çok farklı şekillerde oluşabilir. Aktüerler riski ölçme ve yönetmede uzman olduklarından, toplumun fiziksel ve ekonomik koşullarının iyileştirilmesinde önemli katkıları vardır. Aktüerlerin geliştirdiği risk programları dikkate alınmadığında, ekonomide istenilmeyen durumlar ortaya çıkabilir.
Aktüerya eğitiminin amacı aktüerya, istatistik, matematik, sigortacılık, bilgisayar, finans gibi bilgilerle donatılmış; sosyoloji, felsefe gibi sosyal bilim dersleriyle desteklenmiş ve bu bilgileri ilgili olduğu her alanda kullanılabilecek çağdaş, yaratıcı ve sorunları bağımsız olarak çözebilecek aktüerler yetiştirmektir.
Dört yıllık Aktüerya eğitiminde önce matematik, istatistik, bilgisayar ve ekonomi ağırlıklı temel dersler, daha sonra risk kuramı, risk analizi, hayat ve hayat dışı sigortalar matematiği, emeklilik matematiği, finans matematiği, aktüeryal yazılımlar, aktüerya uygulamaları gibi uzmanlık dersleri verilmektedir. Aktüerya eğitiminde başarılı olan öğrenciler gerekli kredileri tamamlayarak İşletme ya da Ekonomide Yandal diploması da alabilirler.
Aktüer olmak isteyen adayların matematik bilgisi güçlü, bilgisayardan yararlanarak sayısal analizler yapmaktan hoşlanan, girişimci, araştırmacı, yeniliklere açık, ekonomi ve bankacılıkla yakından ilgili kişiler olmaları gerekir.
Aktüerler ekonominin tüm sektörlerinde çalışabilirler. Ancak daha çok sigorta şirketleri, ticari bankalar ve yatırım bankaları gibi finansal hizmet sektörü ile özel ve kamu sosyal güvenlik kurumlarında çalıştıkları bilinmektedir. Aktüerlerin ağırlıklı olarak sigorta şirketlerinde çalışmasının nedeni risk yönetiminin toplum tarafından en iyi bu alanda hissedilmesidir. Finansal olarak kaybetme riski, sigorta şirketine belli bir prim karşılığında devredilir. Aktüerler, sigorta sektöründe sigorta ürünleri oluşturarak bu ürünlere ilişkin primlerin ve rezervlerin belirlenmesinde ve bu primler karşılığında sigortalılara ödenecek hasar ödemelerinin yapılabilmesini sağlamak için şirketin aktüeryal dengesinin oluşturulmasında anahtar rol oynarlar.
Mezunlar, ulusal ya da uluslararası aktüerlik sınavlarına girerek Aktüerlik Yönetmeliği’ nin öngördüğü koşulları yerine getirdikleri takdirde, imza yetkisine sahip Aktüer ünvanını da alabilirler. Aktüerlerin; istatistik, finans, mevzuat, muhasebe ve sigortacılık konularında kendilerini değişen dünya koşullarına uygun olarak geliştirdikleri takdirde iş alanları oldukça geniştir. Aktüerlik mesleği, ABD ve Avrupa’da ücret, prestij ve iş tatmini açısından en iyi on meslek sıralamasında ilk beşin içerisinde yer almaktadır.
Aktüerya eğitimi almanın, aktüerliğin toplum tarafından yeni tanınan bir meslek olmasından dolayı bir takım zorlukları olduğu gibi, aktüer sayısının azlığı ve sektörün aktüerlere olan ihtiyacı ve dünyada aktüerliğin aranan meslek grupları içerisinde yer alması gibi avantajları da bulunmaktadır.


...........................................
Hacettepe Üniversitesi Fen Fakültesi Aktüerya Bilimleri Bölümü
Hacettepe Üniversitesi Fen Fakültesi Aktüerya Bilimleri Bölümü ve bu bölüme bağlı olarak Aktüerya Bilimleri Anabilim Dalı 20 Haziran 2000 tarihinde kurulmuş ve 2002-2003 öğretim yılında 42 öğrenci ile lisans öğretimine başlamıştır.

Aktüerya Bilimleri Bölümü misyonunu, edindiği bilgileri kullanabilecek çağdaş, yaratıcı ve sorunları bağımsız olarak çözebilecek, insanlığın sorunlarına duyarlı, birlikte çalışmayı ve düşünmeyi öğrenmiş aktüerler yetiştirmek, ulusal ve uluslararası ortamlarda vereceği eğitim ve üreteceği bilgi ile ulusal ve evrensel kalkınmaya katkıda bulunan bir bölüm olmak; vizyonunu ise, araştırma, eğitim ve hizmet alanlarındaki üretimi ile evrensel değerler ışığında ülkenin geleceği için yetiştirdiği üstün nitelikli bireyleri topluma sunmak olarak belirlemiştir.

Aktüerya Bilimleri Bölümü'nün 2006-2007 eğitim yılı itibariyle lisans eğitimi alan 165, yüksek lisans eğitimi alan 17 ve doktora eğitimi alan 5 öğrencisi bulunmaktadır.

Öğrenci seçme sınavlarında 0.8 AOBP’ye göre en düşük puanın yüzdelik dilimine göre 2003 yılında %17,59’luk, 2004 yılında %14,13’lük, 2005 yılında %11.37'lik ve 2006 yılında ise %27.52'lik dilimde yer almıştır.

Bölümde 6 araştırma görevlisi ile 7 öğretim üyesi bulunmaktadır. Aktüerya Bilimleri Bölümü’nde öğretim 1 yıl yabancı dil zorunlu hazırlık sınıfı ve 4 yıl yabancı dil (İngilizce) destekli Türkçe lisans programı olarak yürütülmektedir. Dört yıllık eğitimin ilk iki yılında dersler matematik ve istatistik ağırlıklıdır. Son iki yılda ise Risk Analizi, Aktüerya Matematiği, Bileşik Faiz Matematiği, Aktüeryal Yazılımlar, Sigortacılığın Temelleri, Demografi, Elementer ve Hayat Sigortası alanlarında teknik ve uzmanlık dersleri verilmektedir. Programda bu derslerin yanında ekonomi, bilgisayar ve finans ile ilgili dersler de yer almaktadır. Bölüm öğrencileri programdan mezun olabilmek için ortak zorunlu dersler dışında 97’ si mesleğe yönelik, 12’ si ingilizce dersi olmak üzere, 109 kredilik zorunlu ve 24 kredilik seçmeli dersi alarak 133 krediyi tamamlayacaktır.

Seçmeli derslerin İngilizce dersler dışındaki zorunlu derslere oranı yaklaşık olarak % 25’ dir. Seçmeli dersler arasında “Sosyolojiye Giriş” ve “Fen Bilimlerinde Felsefe” gibi sosyal bilim dersleri de yer almaktadır. Bölüm, program ve derslerin içeriklerine ilişkin ayrıntılı bilgilere H Ü | Aktüerya Bilimleri Bölümü adresinden ulaşmak olanaklıdır.


Aktüerya Yüksek Lisans Programı İstatistik Anabilim Dalı’na bağlı olarak 1996 -1997 eğitim-öğretim yılı güz döneminde öğretime başlamıştır. Aktüerya Bilimleri Bölümü’nün kurulmasından sonra Yükseköğretim Genel Kurulu’nun 17.12.2004 tarihli toplantısında Aktüerya Bilimleri Anabilim Dalı’nda Yüksek Lisans ve Doktora Programları açılması uygun görülmüş ve eski programdaki öğrenciler 2004-2005 öğretim yılı bahar döneminde Aktüerya Bilimleri Anabilim Dalı Yüksek Lisans Programı’na aktarılmıştır. Lisansüstü eğitim süresince Aktüeryal Risk Kuramı, Stokastik Süreçler ve İflas Kuramı, Hayat ve Hayat Dışı Sigortalar Matematiği, Emeklilik Matematiği, Yaşam Çözümlemesi, İtibar Kuramı gibi dersler okutulmaktadır. Aktüerya Bilimleri Anabilim Dalı lisansüstü derslerinin ayrıntılı bilgileri H Ü | Aktüerya Bilimleri Bölümü adresinde yer almaktadır.

Hacettepe Üniversitesi dışında; ODTÜ Uygulamalı Matematik Enstitüsü, A.Ü. İstatistik Bölümü, M. Ü. Bankacılık ve Sigortacılık Y.O., TOBB ETU, Hazine Müsteşarlığı Sigortacılık Genel Müdürlüğü, Türkiye Sigorta ve Reasürans Şirketleri Birliği, Bireysel Emeklilik Sistemi Platformu, Aktüerler Derneği, sigorta şirketleri, Sosyal Sigortalar Kurumu, Türkiye İş Kurumu ile işbirliği yapmaktadır. Yurt dışında ise Belçika - Katholic University, Leuven ile işbirliği içerisindedir.