Bölümün ilk kuruluşu, Mühendishane-i Bahri Hümayun’a dayanmaktadır.(1773) Günümüze taşınması İstanbul Teknik Üniversitesi Gemi İnşaatı Kürsüsü ile olmuştur ( 1947). Dört yıllık lisans eğitiminin % 30’u İngilizce olarak yürütülmektedir. Bir yıl hazırlık proğramı uygulanır. Hazırlık sınıfı öğretim süresi ne dahil değildir.
Bölümde sektörün ihtiyaç duyduğu alanlara cevap verebilecek ve gerek lisans gerekse yüksek lisans çalışmlarına yönelik araştırma laboratuarı ve atölyeler yer almaktadır.
Bölümde, Matematik, Kimya, Teknik Resim, Analitik Geometri, Statik, Lineer Cebir, Gemi Mühendisliğine Giriş, Mukavemet, Dinamik, Kinematik, Bilgisayar Programlama, Deniz Teknolojisine Giriş, Termadinamik, Dinamik Yapı Analizi, Üretim Yöntemleri, Gemi Elektiriği, Akışkanlar Mekaniği, Sayısal Analiz, Gemi ve Deniz Yapı Elemanları, Gemi Hidrostatiği, Açık Deniz Yapıları Dizaynı, Gemi ve Deniz Yapıları Direnci, Oşinografi, Dalga Mekaniği, Tershane Organizasyonu, Deniz Yapıları Projesi, Deniz Dibi Boru Döşeme Teknikleri, Kıyı Yapıları, Gemi İşletmeciliği, Gemi Hidrodinamiği, Gemi Teorisi, Zemin Mekaniği dersleri okutulmaktadır.
Bölüm mezunlarına “Gemi İnşaati ve Deniz Mühendisi” ünvanı verilmektedir. Mezun olan öğrenciler Türkiye Gemi Sanayii A.Ş.’ye bağlı Pendik, Camialtı, Haliç Tershaneleri’nde, özel sektöre ait Tuzla’da bulunan tershanelerde, Deniz Kuvvetleri Komutanlığı’na bağlı Gölcük, Taşkızak tershanelerinde, Gemi Sigorta Acentelerinde, armatörlere bağlı şirketlerde Gemi İşletmeciliği alanında çalışabilmekte, Denizcilikten Sorumlu Devlet Bakanlığı’na bağlı Denizcilik Müsteşarlığı’nda, Devlet Planlama Teşkilatı’nda, Ulaştırma Bakanlığı ve buna bağlı kuruluşlarda,denizcilik işletmelerinde gemi inşaatı ve işletmesi ile ilgili alanlarda, Dizel Motor Fabrikaları veya Türkiye temsilciliklerinde, yat yapımı ile ilgili yat tershanelerinde ve kısmen makina mühendisliği kapsamına giren çalışma alanlarında görev alabilmektedirler. Bölümde okuyan son sınıf öğrencileri stajyer mühendis olarak veya mezun olduktan sonra mühendis olarak kolayca iş bulabilmektedirler.
Bu bölüm her türlü deniz taşıtının ve gemi makinalarının projelendirilmesi, geliştirilmesi ve ekonomik üretim yapılması konusunda eğitim verir. Yalnızca İstanbul Teknik Üniversitesi Gemi İnşaatı ve Deniz Bilimleri Fakültesi’nde yer alan bölüm, Gemi İnşaatı Mühendisliği Bölümü ile bir çok dersi ortak almakta ve mezun olduklarında aynı yerlerde iş bulabilmektedirler.