Dünyanın En Hızlı Kuşu Hangisidir ??

Ülkemizde üreyen üç büyük doğan türünden biridir (diğerleri bıyıklı doğan ve ulu doğan).

Geniş omuzlu ve güçlü bir yapıya sahip bir doğandır. Kuyruk sokumu geniş ve açık renk, kanatları uçlara doğru sivri ve çapa biçimindedir. Uçuşu sırasında çarpıcı ve etkileyici bir kuştur, ancak zamanının büyük bir kısmını tüneyerek geçirir. Erişkinin üst tarafı mavimsi gridir, erkeği daha mavidir. Kafası mat siyahtır, boğazı ve boynunun yanları beyazdır, geniş ve siyah bıyığı vardır. Alt tarafı beyazdır ancak göğsü boyunca gri çizgiler uzanır, erkeğinin en beyaz yeri göğsüdür ve bazen alt tarafı canlı pembe olabilir. Uçuş sırasında daha açık renkli olan kuyruk sokumu ve kuyruk dibi, başındaki dikkat çekici desenler ile koyu gri gözükür. Gencinin üst tarafı daha kahverengi, kuyruğunun ucu ise kirli sarıdır; kirli sarı olan alt taraflarında siyah kalın çizgiler vardır Dönerek mükemmel yükselir, büyük bir hızla dalış yapar; normal uçuşu çok hızlı, derin ve sert kanat vuruşları ve birkaç süzülme ile düz ve seridir. Sesi haşin, pes ve tırmalayıcı bir ‘haak- haak- haak’, sadece yuvasının yakınında ‘kih-kih-kih’.

Kayada veya ağaçta üreyebilir. Genellikle kayalıklarda üremesine rağmen Avrupa’nın kayalık olmayan bazı bölgelerinde ağaçta ürediği tespit edilmiştir. Kuşlar en önemli bir besin kaynağıdır. Yeryüzünde kendi gücüyle en hızlı tür özelliği taşıyan ve ‘kuş avlama uzmanı’ olarak tanımlanan Gökdoğan Çok nadiren kemirgen menüsüne başvurmaktadır. Gökdoğan dalış sırasında 360 km/ saat hıza ulaşabilir.

Birçok habitatda bulunabilir. Önemli olan yuva yapabileceği yüksek bir kaya ve çevresinde avlanabilecek türde çok kuş olmasıdır. Buna serçe, martı ya da balıkçıl büyüklüğündeki kuşlar dahildir. Türkiye’nin hemen hemen her yerinde ürer. Özellikle deniz kıyısındaki dağlık bölgelerin kayalıklarında tespit edilmiştir. Kışın beslenmek için sulak alanlara iner. Yumurta sayılarının genellikle 3-5 arasında değişir. Üreme başarıları 1960’lardan sonra DDT ve başka pestisitlerin kullanımı sonucu düşmüştür. Buna rağmen son yıllarda özellikle Gökdoğan popülasyonunda düzelme görülmüştür. Türkiye’de ise büyük doğanların kaçırılmaları ve yuva tahribatlarından dolayı çok zarar gördüklerini tahmin edilmektedir.